INNOWACJA PEDAGOGICZNA

„MATEMATYKA INTUICYJNA,

czyli nauka matematyki metodą Glenna Domana”

WSTĘP

Metoda Domana opiera się na całościowym wsparciu rozwoju dziecka począwszy od jego narodzin. W metodzie zależy nam na zintegrowanym rozwoju dziecka we wszystkich jego obszarach: fizycznym, emocjonalnym, społecznym oraz poznawczym. W Polsce najbardziej znana jest domanowska koncepcja nauki czytania oraz nauki matematyki. Mimo iż edukacja matematyczna kojarzona jest głównie z rozwojem sfery poznawczej, to według matematyki intuicyjnej nauka liczenia jest tylko jednym z wielu pozytywnych skutków stosowania metody. Doman ustalając założenia nauczania matematyki, którą wg jego koncepcji nazywamy intuicyjną, wykorzystywał fenomenalny potencjał mózgu małego dziecka i towarzyszące mu we wczesnym etapie rozwoju cechy.

Doman w swojej koncepcji nauczania matematyki stymuluje prawą, a nie lewą półkulę mózgu, która jest odpowiedzialna za logiczne i ścisłe myślenie. Dzięki takiemu zaprojektowaniu nauczania matematyki, rozwijamy u dziecka nie tylko kompetencje matematyczne, lecz również będziemy dbali o to, aby rozwijać u dzieci spostrzegawczość, wysnuwanie reguł, opiniowanie, wnioskowanie, czyli będziemy równolegle kształcić takie kompetencje, które będą wykorzystywane przez dziecko na kolejnych etapach edukacji, a także po opuszczeniu szkoły – w życiu dorosłym.

I.  OPIS, ZAKRES I MIEJSCE INNOWACJI

Wdrożenie innowacji w placówce:

mgr Kamila Kondracka, mgr Beata Tarczyluk, mgr ELiza Legieć

Adresaci:

Rok szkolny 2023/2024

• grupa 5-6 latków
• grupa 6 latków

Rodzaj innowacji: metodyczna

Warunki realizacji:

Proponowana metoda, jaką jest matematyka intuicyjna, jest metodą alternatywną i ma charakter wspierający. Program jest zgodny z podstawą programową wychowania przedszkolnego zawartą w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 roku. Ma charakter otwarty – jego treści mogą być rozszerzane w zależności od możliwości dzieci.

Narzędziem obligatoryjnie wykorzystywanym w metodzie są białe plansze z czerwonymi lub czarnymi kropkami.

Matematyka intuicyjna bazuje na sekundowych prezentacjach kart w myśl dwóch zasad: systematyczności oraz powtarzalności.

Innowacja jest skierowana dla grupy dzieci 5-6 letnich. Prezentacja kart odbywać się będzie 3 razy dziennie w odpowiednich odstępach czasu przez 5 dni w tygodniu.

Niniejsza innowacja ma na celu stworzenie warunków do wykorzystania tkwiących w dziecku możliwości intelektualnych oraz naukę matematyki wykorzystując umiejętność subitacji.

Innowacja nie wymaga dodatkowego nakładu finansowego.

Zakres innowacji: Działaniem innowacyjnym zostaną objęte wszystkie dzieci z grupy „”Biedronek”i „Sówek”

Czas trwania: wrzesień 2023 – czerwiec 2024 z możliwością przedłużenia na kolejne lata.

Podstawa prawna:

• Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) – art. 22 ust. 2 pkt 6 oraz 33 ust. 1 pkt 4;
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. z 2002 r. Nr 56, poz. 506, z póź. zm. Dz. U. z 2011r. , Nr 176 poz. 1051).

 

II. UZASADNIENIE POTRZEBY WPROWADZENIA INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ

Motywacją do wprowadzenia innowacji z Matematyki intuicyjnej było poznanie oraz włączenie do warsztatu metodycznego alternatywnej metody, która wspierałaby przede wszystkim rozwój poznawczy dziecka w zakresie edukacji matematycznej. Poprzez działania aktywizujące metodą Matematyki intuicyjnej nauczyciele realizują również podstawę programową etapu edukacyjnego, szczególną uwagę poświęcając doskonaleniu u uczniów umiejętności liczenia oraz wykonywania działań matematycznych. Ponadto biorąc pod uwagę koncepcję wsparcia dziecka w zintegrowanym rozwoju poprzez zintegrowaną edukację, matematyka intuicyjna będzie realizowała również te cele, a jej innowacyjność pozwala na wykorzystanie fenomenalnego potencjału mózgu dziecka i stymulowanie go poprzez działania z zakresu neurodydaktyki.

 

III. CELE INNOWACJI

 

Cel główny:

• stwarzanie warunków do wykorzystania tkwiących w dziecku możliwości intelektualnych;
• edukacja matematyczna wykorzystująca w procesie nauki umiejętność subitacji.

Cele szczegółowe:

• rozpoznawanie liczebności;
• nabywanie i doskonalenie umiejętności dodawania, odejmowania, mnożenia oraz dzielenia;
• wnioskowanie;
• przejście od myślenia skonkretyzowanego po myślenie abstrakcyjne;
• wsparcie całościowego rozwoju dziecka w obszarach: poznawczym, emocjonalnym, społecznym oraz fizycznym.

IV. SPOSOBY REALIZACJI

Twórcą Matematyki intuicyjnej jako metody jest Glenn Doman. Wyjątkowość metody opiera się na wykorzystywaniu i podtrzymywaniu fenomenalnych zdolności mózgu dziecka takich jak: spostrzegawczość, umiejętność wnioskowania i odkrywania reguł.

W matematyce intuicyjnej przede wszystkim skupiamy się na subitacji, czyli na umiejętności polegającej na określaniu liczebności zbiorów. Edukacja matematyczna rozwijana jest w sposób zintegrowany z ogólnym/całościowym rozwojem dziecka. Dzięki metodzie przeprowadzamy dzieci przez proces od myślenia skonkretyzowanego do myślenia abstrakcyjnego.

Według koncepcji matematyki intuicyjnej będziemy przechodzić przez cztery etapy:

I etap ROZPOZNAWANIE LICZEBNOŚCI;

W pierwszym etapie będziemy prezentować plansze z kropkami i informować o ich liczebności.

II etap DZIAŁANIA MATEMTYCZNE NA PLANSZACH Z KROPKAMI BEZ ZNAKÓW MATEMATYCZNYCH;

W drugim etapie będziemy przy pomocy plansz prezentować dzieciom działania matematyczne na kropkach, lecz jeszcze bez znaków matematycznych.

III etap DZIAŁANIA NA PLANSZACH Z KROPKAMI ZE ZNAKAMI MATEMATYCZNYMI;

W trzecim etapie będziemy nadal wykorzystywać plansze z kropkami, ale włączymy również karty ze znakami matematycznymi.

IV etap LICZBY.

W etapie czwartym karty z kropkami zastępujemy kartami z cyframi i liczbami. Wprowadzamy cyfry, a następnie liczby aż do 100 (lub do zakresu adekwatnego do możliwości dzieci) w takim samym systemie, jak wprowadzaliśmy karty z kropkami.

Zanim rozpoczniemy etap czwarty, możemy również wprowadzić tak zwany etap przejściowy, w którym karty z kropkami będą prezentowane równolegle z kartami z liczbami.

Na rok szkolny opracowano harmonogram, mający na celu usprawnienie pracy metodą i zaproponowanie rozłożenia pracy na określony czas, zakorzeniając już w kalendarzu dni i tygodnie przechodzenia przez każdy etap.

Narzędziem obligatoryjnie wykorzystywanym w metodzie są białe plansze z czerwonymi lub czarnymi kropkami. Średnica kropek powinna być nie mniejsza niż 2 cm .

Matematyka intuicyjna bazuje na sekundowych prezentacjach kart w myśl dwóch zasad: systematyczności oraz powtarzalności. Prezentacje mogą odbywać się w formie zabawy.

Metoda jaką jest Matematyka intuicyjna ma charakter alternatywny i uzupełniający; ma za zadanie wspierać codziennie działania w zakresie rozwijania u dzieci umiejętności matematycznych.

PRZYKŁADOWE ZABAWY Z WYKORZYSTANIEM KART DO MATEMATYKI INTUICYJNEJ:

ZABAWA 1.

Ustawiamy krzesła jedno za drugim tak, aby tworzyły wagony pociągu. Każde dziecko siada na swoim krześle, czyli w swoim wagonie. Nauczyciel przekazuje pierwszemu dziecku kartkę z kropkami i określa ich liczebność, mówiąc np. „dwanaście”. Dziecko, które otrzymuje kartę, przekazuje ją dalej. Podaje kartę kolejnej osobie w innym wagonie, ponownie na głos określając liczebność kropek na przekazywanej karcie. Można przekazać w tej zabawie pięć lub dziesięć kart. Zabawa ma na celu zorganizowanie sesji prezentowania kart z liczebnościami w urozmaicony sposób.

ZABAWA 2. Nauczyciel rozkłada karty na podłodze tak, aby kropki były na wierzchu. Dzieci stają w okręgu dookoła ułożonych kart. Nauczyciel prezentuje kartę z liczbą np. 11. Zadaniem dzieci jest odnalezienie odpowiedniej liczebności w kropkach. Każde dziecko w określonym czasie, np. 8/10 sekund zabiera ze stosu jedną kartę. Na koniec sprawdzamy, które dziecko wzięło kartę ze wskazaną przez nauczyciela/rodzica liczebnością. Zabawa ma na celu głównie, rozwijanie spostrzegawczości dzieci.

Wskazówka: Wśród rozłożonych na podłodze kart, może być więcej kart o tej samej liczebności kropek, co będzie oznaczało, że odpowiednią liczebność na planszy chwyci więcej niż jedno dziecko.

ZABAWA 3. Dzieci siadają naprzeciwko siebie. Nauczyciel kładzie przed każdą parą dzieci dwie karty z kropkami na wierzchu. Nauczyciel wydaje dzieciom polecenia, prosząc, aby dotknęły np. nosa, ramion, kolan, a na hasło ‘HOP’ zadaniem dzieci jest zabranie spośród dwóch kart tej o wyższej liczebności kropek. Zabawę można powtarzać wielokrotnie, zmieniając karty, leżące przed dziećmi oraz modyfikując polecenia. Zabawa ma na celu rozwijanie u dzieci refleksu oraz spostrzegawczości.

ZABAWA 4. Rozkładamy na ziemi karty z kropkami w układzie identycznym, jak w grze w klasy. Ważne, aby zamiast kart z cyframi ułożyć plansze z kropkami. Dzieci skaczą po planszach, równocześnie na głos określając liczebności z kart. Wskazówka: Identyczny schemat do gry można narysować kredą na chodniku. Jednak pamiętajcie, aby zamiast cyfry 1 narysować jedną kropkę, itp. Zabawa ma na celu rozpoznawanie i określanie liczebności kropek na kartach oraz utrwalenie układów liczebności.

ZABAWA 5. Zabawa przy stoliku. Każde dziecko losuje planszę z kropkami. Zadaniem dziecka jest ułożenie na kropkach, które są na planszy guzików lub kasztanów. Zadaniem dziecka jest określenie czy liczba ułożonych przedmiotów (guzików) jest taka sama, jak liczba kropek na planszy, czy może guzików lub kropek jest więcej/mniej – o ile? Celem zabawy jest wskazywanie równych liczebności oraz dokonywania prostych działań matematycznych – dodawania oraz odejmowania

V. SPODZIEWANE EFEKTY

Dziecko:

• doskonalenie umiejętności liczenia oraz wykonywania
  działań matematycznych;
• zintegrowany rozwój w obszarach fizycznym, społecznym, emocjonalnym oraz poznawczym;
• podtrzymanie umiejętności subitacji;
• rozwijanie myślenia w kierunku od myślenia skonkretyzowanego po myślenie abstrakcyjne.

 

Nauczyciele:

• wprowadzenie innowacyjnej metody nauki matematyki;
• wsparcie zintegrowanego rozwoju uczniów poprzez integrację treści kształcenia;
• włączenie działań z zakresu neurodydaktyki;
• urozmaicenie działań metodycznych.

 

Przedszkole:

• wykorzystywanie innowacyjnych metod pracy z uczniem stanowi o innowacyjności placówki;
• wykształcona metodycznie kadra nauczycielska.

 

VI. EWALUACJA

Realizowany program zakłada systematyczną jego ewaluację, która służyć będzie badaniu nabytych przez dzieci umiejętności matematycznych. Prowadzona ewaluacja pozwoli na refleksję nad własną pracą nauczycieli.

Sposoby ewaluacji:

• obserwacja dzieci podczas zajęć;
• analiza aktywności dzieci podczas zajęć;
• rozmowy indywidualne z dziećmi;
• analiza zdobytych umiejętności podczas zabaw z wykorzystaniem kart do matematyki intuicyjnej.

 

Analiza powyższych elementów pozwoli stwierdzić w jakim stopniu realizowany program spełnił nasze oczekiwania, czy zamierzone w programie cele zostały osiągnięte, czy proponowany materiał pracy z dzieckiem jest skuteczny i czy przynosi pożądane rezultaty.

Z wynikiem ewaluacji zostanie zapoznana Rada Pedagogiczna na Radzie Podsumowującej rok szkolny 2021/2022.

 

VII. BIBLIOGRAFIA

Doman G., Doman J., How to Teach Your Baby Math. The Gentle Revolution, Nowy Jork 2001.

Doman G., Doman J., Subtelna rewolucja. Liczenie od pierwszego roku życia, Warszawa 2012.

Doman G., Doman J., Subtelna rewolucja. Wykorzystaj potencjał swojego malucha od pierwszego dnia życia, Warszawa 2012.

Minge N., Minge K., Jak kreatywnie wspierać rozwój dziecka? Wspólne gry i twórcze zabawy, dzięki którym rozwiniesz jego zdolności, Warszawa 2011.

Pol K. MATEMATYKA INTUICYJNA w opracowaniu mgr Karoliny Pol jako metoda przeprowadzania dziecka przez proces od myślenia konkretnego po myślenie abstrakcyjne. Materiały szkoleniowe. 2021